४ जानेवारी : लुई ब्रेल जयंती
अंधांच्या जीवनातील प्रकाश ,ब्रेल लिपीचे जनक,लुई ब्रेल ( जन्म : 4 जानेवारी 1809 मृत्यू 6 जानेवारी 1852 ) हे फ्रेंच शिक्षक होते. ते ब्रेल नावाच्या वाचन आणि लेखन प्रणालीचे शोधक होते, ही प्रणाली दृष्टिहीन लोकांसाठी वापरण्यासाठी उपयोगी ठरते. ही प्रणाली जगभरात वापरली जाते आणि आजपर्यंत अक्षरशः अपरिवर्तित आहे.
ब्रेलला त्याच्या वडिलांच्या हार्नेस बनवण्याच्या दुकानात शिवणकाम करताना झालेल्या अपघातामुळे वयाच्या तीसऱ्या वर्षी एका डोळ्याने अंधत्व आले. परिणामी, संसर्ग झाला आणि दोन्ही डोळ्यांमध्ये पसरला, परिणामी संपूर्ण अंधत्व आले.त्यावेळी अंधांसाठी फारशी संसाधने उपलब्ध नव्हती, परंतु तरीही त्यांनी आपल्या शिक्षणात उत्कृष्ट कामगिरी केली आणि त्यांना फ्रान्सच्या रॉयल इन्स्टिट्यूट फॉर ब्लाइंड युथची शिष्यवृत्ती मिळाली.
तिथे विद्यार्थी असतानाच, त्यांनी स्पर्शसंहितेची एक प्रणाली विकसित करण्यास सुरुवात केली जी अंध लोकांना जलद आणि कार्यक्षमतेने वाचू आणि लिहू शकेल. चार्ल्स बार्बियरने शोधलेल्या प्रणालीपासून प्रेरित होऊन, ब्रेलची नवीन पद्धत अधिक संक्षिप्त होती आणि संगीतासह अनेक उपयोगांना तिने जन्म दिला. 1824 मध्ये त्यांनी प्रथमच आपल्या समवयस्कांना आपले काम सादर केले.
प्रौढावस्थेत, ब्रेल यांनी संस्थेत प्राध्यापक म्हणून काम केले आणि संगीतकार म्हणून काम केले, परंतु त्यांनी मुख्यत्वे त्यांचे उर्वरित आयुष्य त्यांची प्रणाली सुधारण्यात आणि वाढविण्यात घालवले. त्यांच्या मृत्यूनंतर बर्‍याच वर्षांपर्यंत बहुतेक शिक्षकांद्वारे त्याचा वापर केला गेला नाही, परंतु वंशजांनी ब्रेलला क्रांतिकारक शोध म्हणून मान्यता दिली आहे आणि जगभरातील भाषांमध्ये वापरण्यासाठी ते स्वीकारले गेले आहे.
जरी ब्रेलची त्यांच्या शिष्यांकडून प्रशंसा आणि आदर होता, परंतु त्यांच्या हयातीत त्यांची लेखनपद्धती संस्थेत शिकवली गेली नाही. 1822 मध्ये मरण पावलेल्या व्हॅलेंटीन हाईच्या वारसांनी शाळेच्या प्रस्थापित पद्धती बदलण्यात रस दाखवला नाही, आणि खरंच, ते त्याच्या वापरासाठी सक्रियपणे विरोधी होते. शाळेतील मुख्याध्यापक डॉ. अलेक्झांड्रे रेने पिग्नियर यांना इतिहासाचे पुस्तक ब्रेलमध्ये अनुवादित केल्यामुळे त्यांच्या पदावरून बडतर्फ करण्यात आले.
ब्रेल नेहमीच आजारी असायचा आणि तारुण्यात त्याची प्रकृती आणखीनच बिघडली. दीर्घकाळापर्यंत क्षयरोग मानल्या जाणार्‍या श्वसनाच्या आजाराने त्याला त्रास दिला. त्यावेळी उपचार नसतानाही, ब्रेल 16 वर्षे या आजाराने जगले. वयाच्या 40 व्या वर्षी त्यांना शिक्षक म्हणून पद सोडावे लागले. जेव्हा त्यांची प्रकृती गंभीर धोक्यात आली तेव्हा त्यांना रॉयल इन्स्टिट्यूटमध्ये इन्फर्मरीमध्ये दाखल करण्यात आले, जिथे त्यांचे वयाच्या 43 व्या वर्षी पोहोचल्यानंतर दोन दिवसांनी 1852 मध्ये त्यांचे निधन झाले.
( संकलित )
आपल्या प्रतिक्रिया आमच्यासाठी महत्त्वपूर्ण आहेत .